wintertips van Henk!

NOG MEER TIPS OM DE WINTERSE KOU OP DE FIETS TE TROTSEREN

In de winterse kou is het van belang is dat je lichaam droog blijft en op de juiste temperatuur. Bergsporters weten daar alles van en worden daar als het goed is ook goed over geïnformeerd door hun bergsportvereniging. Vooral op grote hoogte kan het van levensbelang om bij plotseling veranderend weer droog en warm te blijven. Bergsporters worden daarbij ook altijd gewaarschuwd voor het zogenaamde windchilleffect of de gevoelstemperatuur. (Zie voor meer informatie over dit effect het hoofdstukje aan het eind van dit artikel)
Voor de echte diehards die ook de winterse kou trotseren en op de fiets stappen is dit effect ook van belang om rekening mee te houden. Het maakt niet uit of je op de weg blijft fietsen of de bossen in duikt met je mountainbike. De laatste sporter zal zich nog extra moeten wapenen tegen de soms extreme omstandigheden met modder en opspattend water. Om droog en warm te blijven zijn er allerlei mogelijkheden waar je hieronder enige tips aantreft.

De Basislaag

Onderkleding van het juiste materiaal is de basis van een goede beschermingen moet er voor zorgen dat het transpiratievocht goed en snel wordt afgevoerd en de warmte goed vasthoudt Bij een wol of katoen gaat dat niet lukken, omdat het vocht opneemt en niet doorgeeft. Kunststofvezels nemen minder of geen vocht op. Het vochttransport is daarom ook beter. Bij erg koud weer is het aan te bevelen meer laagjes te dragen. Met een of twee dunne (thermo)shirtjes over elkaar komt er tussen de lagen een warm luchtlaagje en dat beschermt extra tegen de kou.

De tweede basislaag

Ook bij de fietsjack al bovenkleding en deklaag is van belang dat deze goed ademend is, omdat anders het vocht van je lichaam niet goed wordt afgevoerd. Iedereen kent het verschijnsel van de kunststof regenjas en broek waar je al het regent net zo nat in wordt als zonder deze kleding. Een goede fietsjack is ademend, winddicht en regenbestendig. Een goede stof is zo geweven dat het wel transpiratievocht door laat maar regendruppels niet. Kleding met of van Goretex voldoet aan deze voorwaarde, maar is vrij prijzig. Er zijn goedkopere alternatieven die ook goed werken.

Extreme omstandigheden

’s Winters kan het weer wat grillig zijn en een regenbui bij een temperatuur rond de 3 á 4 graden kan met een beetje windchill effect omslaan in ijzige poolbui.
Goede regenkleding is dan een absolute vereiste om niet blauw verkleumd thuis te komen. Goede regenkleding is regenbestendig (logisch), winddicht, ademend. Eigenschappen die moeilijk te combineren en vind je alleen bij dure regenpakken (o.a. gemaakt van Goretex ) aantreffen. Bij meer betaalbare regenkleding moet je een keuze maken en sluit je een compromis tussen ademend maar niet (geheel)regenbestendig/winddicht pak of andersom. Van een niet ademend pak is het al eerder genoemde nadeel dat je er in gaat zweten, nat wordt van binnen uit en de kou toch weer greep krijgt op je fietsplezier. Voor de fietser gaat het altijd om een compromis tussen prijs, omvang kleding, gewicht en misschien ook wel “hoe ziet het er uit”.

De broeken

Het zal duidelijk zijn dat er over de koersbroek een lange broek wordt gedragen die voldoende warmte vasthoudt. Ook hier heb je weer verschillende soorten met waterdichte en winddichte stukken aan de voorzijde, met en zonder Gore-tex. De prijs zal ook vaak mede bepalend zijn waar de keus op valt. Lange koersbroeken moeten niet te strak zitten, zodat er een warm luchtlaagje kan worden gevormd. Nu kunnen de benen wel enige kou verdragen en zal onderkoeling niet snel optreden, maar een stevige spierpijn van te koud fietsen roept al gauw de herinnering op aan slechte voorbereiding op dit gebied.

Handschoenen

De koudste plek op de fiets zij na je neus en je oren wel de handen. Die moet je goed beschermen en dan nog is het bijna onmogelijk die warm te houden. Geen probleem, als ze maar warm genoeg blijven om de remmen te kunnen bedienen, want die zijn wegfietsers en mountainbikers ook in de winter nodig.
Het best is ook hier weer in de winter en herfst (winter)handschoenen die isolerend en waterdicht zijn.

(Over)schoenen

Wanneer je fietst bij een temperatuur rond of lager dan 5 oC boven nul krijg je na enige tijd echt last van koude voeten. Door de gevoelstemperatuur kan dit zelfs leiden tot het gevoel dat de voeten bevroren zijn. Zonder goede overschoenen zou ik dit al helemaal niet aanraden en zelfs met overschoenen kan dat koude gevoel nog een flinke spelbreker zijn. (ik kom over de gevoelstemperatuur/windchilleffect nog terug) Overschoenen kunnen helpen en zijn beslist geen overbodige luxe als je bij lage temperaturen fietst. . Deze zijn verkrijgbaar in verschillende soorten en diktes, isolerend, waterafstotend of waterdicht. Net als bij de regenjas heeft elk type overschoen z’n eigen voor en nadelen.
Vaak hoef je dit voor de prijs niet te laten, al zijn er wel grote verschillen. Koud zullen de voeten bij lage temperatuur echt wel worden.

Voetbescherming

Als er lichaamsdelen koud kunnen worden zijn het de voeten. Reden om daar extra bij stil te staan. Droog houden is heel belangrijk.
Meerdere laagjes helpt, maar wat ook helpt is om onder een iets dikkere sok een sokje van kunststof te dragen(sportzaak). Dit sokje zal het vocht ook weer doorgeven waardoor je voeten droger blijven. Als je deze sokken gaat gebruiken samen met een dikkere sok moet je er wel voorzorgen dat er voldoende beweegruimte overblijft in de schoen voor je tenen anders komt de doorbloeding van de voet in de knel en bereik je het averechtse effect. Een iets grotere schoen is dan ook aan te bevelen. De bloedsomloop van je voeten blijft dan goed omdat zich een warm luchtlaagje tussen de beide sokken vormt en ook in de schoen zelf en de doorbloeding niet wordt belemmerd.

Een paar extra tips om je voeten warm te houden vind je hieronder.

· Gebruik fiets overschoenen bij kou en scherm de schoen extra af met een plasticzak bij regen
· De binnenzool kan ook vervangen worden door een dicht exemplaar of leg een stevig stuk papier onder het zooltje.
· Is er voldoende ruimte voor extra bescherming voor de tenen doe dat dan, een plastic broodzakje helpt als teenstuk.
· Het in smeren van de voeten met (uien)zalf of vaseline vinden schaatsers heel gewoon, Dus als winterfietser doe er je voordeel mee.
Zie ook: Fietsen in de herfst en winter en Gevoelstemperatuur

Hoofdbedekking

Via je hoofd verlies je veel vocht, dus enige extra bescherming bij koud weer kan geen kwaad. Er zijn verschillende mogelijkheden om onder je helm je hoofd te beschermen tegen kou. Van Bandana tot een simpele hoofdband, maar bij erg koud weer geeft een muts de beste bescherming. Denk om je oren, want flappen vangen erg veel wind en met het windchill effect kan dit al snel tot problemen leiden.

Windchill effect of gevoelstemperatuur

De gevoelstemperatuur hangt af van meer factoren dan alleen de temperatuur. Iedereen weet dat het in de wind voelt het in de regel een stuk kouder aanvoelt dan uit de wind. Dit afkoelingseffect dat uitsluitend veroorzaakt wordt door (rij)wind staat bekend als "windchill". Hoe kouder het is en hoe harder het waait des te kouder voelt het aan. Dit betekent ook hoe harder je rijdt hoe kouder het aanvoelt. Het warmteverlies is groter.
Dit warmte verlies wordt uitgedrukt in een soort gevoelswaarde van de temperatuur, ook wel gevoelstemperatuur genoemd. Voor de berekening daarvan bestaan verschillende methoden.
Grofweg kun je gerust stellen dat de gevoelstemperatuur bij een snelheid van 25 km per uur al snel 6 graden lager ligt dan de omgevingstemperatuur. Bij een sterke wind of een hogere snelheid is dit ettelijke graden meer.
Reken maar even mee bij een temperatuur van + 5 graden ligt de gevoelstemperatuur bij 25 km per uur onder het vriespunt. Bij 30 kilometer per uur kun je daar dus nog een aantal graden van aftrekken en hebben we een lichte tot matige vorst om de oren. Denk er om dat dit ook echt het effect kan hebben dat er uitstekende lichaamsdelen bevriezen.
Er is weinig fantasie voor nodig om na te gaan hoe dat zit als je bij – 5 graden op de fiets stapt of als er sprake is van een zeer sterke wind of windvlagen de gevoelstemperatuur ligt dan vele graden lager. De uitstekende lichaamsdelen moeten dan zeker beschermd worden tegen matige tot strenge tot zeer strenge vorst. Schaatsers kunnen ons daar alles over vertellen. Bij deze categorie sporters komt het niet zelden voor dat zij bevroren oogleden, oorlelletjes en tenen hebben. Voor fietsers in winterse omstandigheden loert dit gevaar ook.
De mannelijke fietsers kunnen vast nog wel een lichaamsdeel aan bovengenoemde toevoegen dat het onder deze omstandigheden moeilijk heeft.
Op www.meteonet.nl en andere weersites vind je hele tabellen die iets zeggen over de gevoelstemperatuur.